U fokusu - Bosna i Hercegovina

Vrijeme za domaće brendove

Iako su lon poslovi firmama iz Srpske bili jedina solucija za osvajanje ino-tržišta u poslijeratnom periodu, krajnje je vrijeme da se domaći privrednici okrenu ka proizvodnji finalnog proizvoda sa većom dodanom vrijednošću.

RS je za unutrašnju obradu za prvih šest mjeseci uvezla robu vrijednu 274,89 miliona KM, što je za 2,4 odsto manje nego u istom periodu lani, dok je izvoz nakon unutrašnje obrade od 440 miliona KM povećan za 1,8 odsto, podaci su Republičkog zavoda za statistiku.

Lon poslovi, odnosno proizvodnja za inostrane partnere sa vrlo malim učešćem izrade vlastitih proizvoda, najviše je zastupljena u okviru prerađivačkog sektora u metalskoj i industriji kože i tekstila. Podrazumijeva uvoz sirovine na kojoj se obavljaju usluge šivanja, krojenja, dorade ili montaže.

Direktor Sektora granskih udruženja u Privrednoj komori RS Pero Ćorić kaže da su lon poslovi prije desetak godina bili poželjni, jer su male firme iz Srpske samo na taj način mogle stupiti u kontakt sa stranim poslovnim partnerima.

- Dobra strana lon poslova je što su firme iz Srpske, kroz rad sa stranim partnerima, preuzimale znanja i iskustva u proizvodnji te su na taj način neke od njih preuzele dio poslova sa većom dodatom vrijednošću - kaže Ćorić i dodaje da su neke obućarske firme već počele da proizvode cijele cipele, a polako se uvode robotizacija i automatizacija, koje stvaraju veći broj kvalifikovanih radnika.

Benefiti koje su firme iz Srpske ostvarile zahvaljujući lon poslovima su pokretanje poslovnih aktivnosti u kojima je zaposlen veliki broj radnika, uspostavljanje saradnje sa velikim evropskim firmama, iz čijeg iskustva su stečena znanja koja su osavremenila proizvodne procese.

- Lon poslovi još su jedina alternativa većini domaćih firmi koje se ne mogu uhvatiti u koštac sa konkurencijom - kaže Ćorić i naglašava da se razvoj RS ipak ne može i ne smije bazirati na izvozu jeftine radne snage već na stvaranju proizvoda sa većom finalnom vrijednošću.

Vrijednost uvezene sirovine za proizvodnju finalnog proizvoda za prvih šest mjeseci RS

- 95,45 miliona KM Italija
- 26,95 miliona KM Njemačka,
- 24,83 miliona KM Slovenija,
- 18,17 miliona KM Kina,
- 14,42 miliona KM Austrija

Vrijednost izvezenih dorađenih proizvoda za prvih šest mjeseci RS

- 129,84 miliona KM u Italiju,
- 60,55 miliona KM u Njemačku,
- 52,28 miliona KM u Sloveniju,
- 40,66 miliona KM u Austriju
- 23,88 miliona KM u Mađarsku.