Tema - Srbija

Samo jedna nova zgrada u Kraljevu

Odeljenje za urbanizam u Kraljevu među najboljima je u Srbiji što se tiče rokova za izdavanje dozvola i ostalih odobrenja za gradnju.

Tu ocenu i pohvalu, koja se čula i u resornom ministarstvu, krnji činjenica da u oblasti novogradnje i nemaju baš mnogo posla. U prilog tome ide podatak da su u protekle godine izdali samo jednu dozvolu za gradnju stambene zgrade na gradskom području.

Istina, bilo je tu odobrenja za nekoliko državnih poslovnih objekata i privatnih ali namenjenih trgovini, uslugama, skladištenju robe... No, za stanovanje, kako sada stvari stoje, gradiće se samo jedna zgrada.

– Tako ispada, a prethodnih godina, kada je ovde bilo istovremeno i oko 15 gradilišta, iskorišćene su najbolje lokacije. Možda bi tu bilo još prostora za gradnju, ali su brojni delovi grada pod nekom vrstom zaštite i tu imamo stalne polemike sa nadležnima u ovdašnjem Zavodu za zaštitu spomenika kulture. Uz to, padu obima gradnje doprineo je i pad kupovne moći potencijalnih kupaca, ali i situacija da su investitori ostali bez novca. Na njihovu nevolju sada su kupci, posle svih prevara, postali oprezni pa se više traže polovni nego novi stanovi – objašnjava nam Zvonko Kovačević, načelnik gradskog odeljenja za urbanizam.

Sve to povlači i niz drugih nevolja: brojne građevinske firme jedva preživljavaju, na retke konkurse za izvođenje radova javlja se najmanje njih desetak, na skladištima građevinskog materijala je prodaja prepolovljena, a građevinski radnici odlaze u druge gradove, najviše put Beograda...

U tako snažnoj lokalnoj konkurenciji vlasnici građevinskih firmi sve češće i negoduju tvrdeći da „u Kraljevo iz drugih gradova može doći i graditi ko kod hoće, a nama je takva prohodnost na strani često, na razne načine, nepravedno uskraćena”. Kraljevački građevinci ukazuju i na jednu nelogičnost: gradnja jeste opala, što znači i ponuda stanova, ali su cene novih sve niže. Tako se u samom centru grada može kupiti novi stan čak za oko 800 evra po kvadratu, a malo dalje, recimo u blizini gradske velike pijace, za dve stotine evra manje po kvadratu, a polovni stanovi se prodaju za oko pet stotina evra za kvadrat. Reč je o zgradama u kojima postoji centralno grejanje, lift i sve druge pogodnosti.

Šta je, pored pomenutog nedostatka atraktivnih lokacija i jake konkurencije još dovelo do ovog stanja u kraljevačkom građevinarstvu?

Više vlasnika građevinskih firmi nas podsećaju da su pre najviše desetak godina ovde preko noći nicala gradilišta stambenih zgrada. Tiskali su se graditelji između postojećih objekata, rušene su stare kuće i tu podizani temelji za nove višespratnice. Bila je velika potražnja građevinskih parcela, a u posao gradnje stanova za tržište, pored građevinaca ulazili su i mnogi iz drugih zanimanja. Mamila ih je dobra i brza zarada, jer „kvadrati” su bili na ceni, a kupaca znatno više od broja ponuđenih stanova na ovdašnjem tržištu. Tako je 2007, 2008. i 2009. godine prodavano oko 650 stanova godišnje. Cene kvadrata su bile skoro dvostruko viša, a sada se od početka ove godine takoreći na prste se mogu prebrojati kupci novih stanova pa u nekoliko ranije sagrađenih zgrada uveče „svetli” tek poneki prozor.

Na to je sigurno uticao i dolazak oko 20.000 izbeglih lica u Kraljevo, koji su najpre naglo podigli tražnju, a kasnije, kad su ovi doseljenici uvideli da ovde nema posla ni za domaće stanovništvo, odlaze dalje i kupljene stanove nude na prodaju i onda tako povećavaju ponudu. Zatim je došlo do pada kupovne moći stanovništva, uz to i veće opreznosti „beskućnika” kada je u pitanju zaduživanja kod banaka s obzirom na sve nestabilnije ekonomske prilike. Vlasnici građevinskih firmi priznaju i uticaj neodgovornosti, tj. ranijih prevara kupaca stanova od nekih njihovih kolega pa sada novi kupci ulažu novac u kupovinu stana tek kada se zgrada okrovi ili za nju dobije upotrebnu dozvolu, dok su raniji nazoviinvestitori, prodajući stanove koji će tek biti sagrađeni, zgradu takoreći podizali tuđim novcem.

Tako je među ovdašnjim građevincima sve manje optimizma u povratak dana kada su kraljevačke firme gradile diljem Srbije, a pored Kraljeva ponajviše u Beogradu, Kosovskoj Mitrovici... Istina, malo nade bude subvencija države i sve povoljniji krediti za potencijalne kupce stanova kao i sve podnošljiviji uslovi bankarskog kreditiranja potencijalnih investitora u građevinarstvu, a računa se i na početak odavno najavljenog podizanje čitavog naselja, oko 360 novih stanova u okviru projekta obnove dela grada duž Dositejeve ulice, oštećenog u zemljotresu.