Nekretnine - Srbija

Domaća preduzeća ne mogu da pariraju stranim

Domaći građevinski izvođači na velikim infrastrukturnim projektima postali su nekonkurentni u odnosu na strane. Tržište je ušlo u proces dezinvestiranja i postepenog odliva stručnih kadrova. To je jedan od zaključaka analize konkurentnosti domaćih građevinskih firmi koju je radio Saša Đogović, saradnik Instituta za tržišna istraživanja.

Građevinska operativa Srbije raspolaže zastarelim tehničko-tehnološkim kapacitetima, stoji u analizi. Procenjuje se da su kapitalna dobra koja poseduju domaći građevinari stara između 20 i 25 godina. Postoje i pojedinačni slučajevi sa opremom starom tri do šest godina, no zastupljenija je oprema sa većom stopom amortizacije, pa čak i ona koja je već amortizovana. Posebno su u deficitu aparati za zavarivanje. Rezultat ovakve tehničko-tehnološke osposobljenosti domaće građevinske operative jesu određeni kratkotrajni zastoji u radu, obimnije angažovanje radne snage i niska stopa ostvarenja produktivnosti rada.

„U srpskom građevinarstvu trenutno je 75.000 zaposlenih, dok je prosečna neto zarada oko 300 evra. Zbog sankcija tokom devedesetih godina, zanemarivanja školovanja zanatskih majstora, zastarele tehničko-tehnološke opremljenosti i finansijskog iznuravanja, gotovo je nemoguće da se dobije posao na inostranom tržištu“, navodi se u analizi.

Kada je reč o menadžerskoj osposobljenosti za upravljanje većim građevinskim poduhvatima, uglavnom su tu stariji stručnjaci, koji imaju iskustva ne samo na domaćem nego i na inostranom tržištu. U budućnosti, zbog slabije uposlenosti građevinske operative na većim infrastrukturnim projektima, te slabijeg kvaliteta obrazovanja, pojaviće se praznine, odnosno deficiti za potrebe izvođenja građevinskih radova srpskih kompanija.

Na osnovu toga Đogović izvodi zaključak da pojedinačno, kod složenijih građevinskih poduhvata, bilo koje domaće preduzeće ne može parirati stranim igračima. Autor navodi da je jedina opcija konzorcijum više izvođača na čijem čelu bi bila neka razvijenija građevinska firma. Najrealnije je očekivati da naši izvođači (i to samo kao konzorcijum) budu nosioci delova posla kompleksnijih građevinskih projekata poput Južnog toka, Koridora 11, železnice Beograd - Pančevo, železnice Beograd - Bar, ali nikako u celini.

Zbog zastarele tehnologije i nedostatka neophodnog iskustva srpskih graditelja kao najlogičnija se nameće saradnja sa vodećim svetskim kompanijama u realizaciji krupnih infrastrukturnih projekata. Takva saradnja će, sigurno, imati pozitivan efekat na tržište građevinske industrije jer će doneti novo znanje, modernu opremu i tehnologiju, zaključuje se u istraživanju.