Tema - Bosna i Hercegovina

Šta mala preduzeća u BiH mogu naučiti iz rasta startupa u Gruziji i Litvaniji?

Dvije zemlje koje su zabilježile značajan rast startup sektora u posljednjoj deceniji su Gruzija i Litvanija. Analizirajući njihove pristupe i strategije, mala preduzeća u BiH mogu pronaći vrijedne lekcije i inspiraciju za vlastiti razvoj.

Gruzija se ističe kao zemlja s jednim od najbržih procesa registracije firmi na svijetu. Prema izvještaju Svjetske banke, Gruzija je rangirana kao sedma najprijateljskija zemlja za poslovanje globalno, zahvaljujući jednostavnom administrativnom okruženju i niskim porezima. Litvanija je prepoznata kao jedan od najbrže rastućih startup ekosistema u Srednjoj i Istočnoj Evropi.

1. Podrška države i povoljno poslovno okruženje

Gruzija i Litvanija su uložile velike napore u stvaranje povoljnog okruženja za osnivanje i rast startupa. Gruzija, na primjer, ima jednostavan i brz proces registracije firme, niz poreskih olakšica i liberalnu regulativu koja privlači strane investitore. Litvanija je fokusirala na razvoj IT sektora kroz podršku inovacijama, startup inkubatore i saradnju sa univerzitetima.

Jednostavniji administrativni procesi i jasniji zakonodavni okvir ključni su za motivaciju preduzetnika da pokrenu i razvijaju svoje biznise.

2. Infrastruktura i tehnološki razvoj

Litvanija je investiranjem u digitalnu infrastrukturu i tehnologiju izgradila jak IT sektor koji privlači talentovane profesionalce i investitore iz cijelog svijeta. Gruzija je sa druge strane iskoristila svoju geografsku poziciju kao most između Evrope i Azije za razvoj logističkih i tehnoloških hubova.

Razvoj moderne infrastrukture i digitalnih servisa neophodan je za rast konkurentnih startupa i MSP.

3. Edukacija i mentorstvo

Obje zemlje su u startap ekosistem integrisale obrazovne programe, radionice i mentorstvo koje preduzetnicima pružaju potrebna znanja i vještine za uspjeh. Litvanija posebno ističe ulogu univerziteta i privatnog sektora u pružanju podrške.

Kvalitetna edukacija, mentorstvo i umrežavanje mogu značajno povećati šanse za uspjeh mladih preduzetnika.

4. Pristup kapitalu i investicije

Startapi u Litvaniji i Gruziji imaju pristup različitim izvorima finansiranja, od državnih fondova do privatnih investicija i venture capital fondova. Investitori su spremni podržati inovativne ideje i rizične projekte.

Razvijanje mehanizama za lakši pristup kapitalu ključno je za podsticanje inovacija i širenje biznisa.

Mala preduzeća i startupi u Bosni i Hercegovini mogu mnogo naučiti iz iskustava Gruzije i Litvanije. Fokus na pojednostavljenje administracije, razvoj digitalne infrastrukture, kvalitetnu edukaciju i olakšan pristup finansijama može biti put ka ubrzanom razvoju domaće privrede i inovacionog sektora. Primjena ovih modela zahtijeva saradnju državnih institucija, privatnog sektora i obrazovnih ustanova, ali potencijalne koristi za ekonomiju i društvo su neupitne.