Ekonomija - Crna Gora

Rastu međusobni dugovi u privredi

Bankarski sektor očuvao je stabilnost i vitalnost, ali je i dalje suočen sa određenim rizicima u relaciji sa realnim sektorom – ocijenjeno je u Vladinoj analizi ekonomske politike za prvo pola godine.

Likvidnost banaka je na zadovoljavajućem nivou, ali uprkos tome pojačan je oprez kod odobravanja novih kredita zbog postojeće visoke zaduženosti realnog sektora, povećanog rizika poslovanja i loše aktive.

- Pogoršanje boniteta dužnika i relativno veliki broj kredita koji kasne i rast nekvalitetne aktive banaka su samo neki od parametara zbog kojih su banke pooštrile procjenu kvaliteta projekata realnog sektora – navodi se u dokumentu.
Odsustvo kreditnih aktivnosti kod sistemski značajnih banaka predstavljao je, kako je ocijenjeno ključni problem pada kreditnih aktivnosti u proteklom periodu, koji se nije mogao kompenzovati aktivnostima relativno manjih banaka.

- Većina velikih banaka je prije finansijske krize vodila neadekvatnu politiku upravljanja rizikom u borbi za što veće tržišno učešće što je dovelo do stvaranja brojnih problema sa kojima se sada suočavaju (od naplate potraživanja, poboljšanja bilansnih pozicija, nedovoljnog nivoa kapitala i smanjenja aktive) – podsjetili su iz Vlade.

U analizi se navodi da je u nedostatku kreditnih sredstava sve veći porast međusobnih dugovanja preduzeća uticao na povećanje nelikvidnosti u privredi, tako da više od od četvrtine ukupno registrovanih ekonomskih subjekata ima blokirane žiro-račune. Prema podacima CBCG krajem juna ove godine je bilo nelikvidno 13.195 firmi, od ukupno 52.183 pravna i fizička lica koja obavljaju neku djelatnost, sa ukupnim dugom od 210,6 miliona eura. U odnosu na prethodni mjesec broj nelikvidnih firmi je povećan za jedan odsto, a ukupni dugovi za 0,67 odsto. Podaci pokazuju i da su u neprekidnoj blokadi do jedne godine bili računi 2.488 firmi, sa dugom od 69,8 miliona eura, dok je duže od godinu bilo u blokadi 10.707 dužnika sa iznosom od 140,7 miliona.

U takvim uslovima rješavanju problema nelikvidnosti privrede doprinijeće aktivnosti Investiciono-razvojnog fonda kojim će se nadomjestiti nizak nivo kreditne aktivnosti banaka, kao i preusmjeravanje kreditnih linija međunarodnih finansijskih organizacija za koje je država dala garancije, a banke nijesu spremne da ih povuku zbog procjene visokog rizika poslovanja – vjeruju u Vladi, dodajući da, ukoliko ne dođe do povećanja kreditnih aktivnosti banaka za rješavanje problema likvidnosti tražiće se alternativna rješenja.

U analizi se navodi da su ukupni depoziti krajem aprila bili 1,7 milijardi eura i u odnosu na prethodni mjesec su smanjeni za jedan odsto, dok su u odnosu na april 2009. godine ostvarili rast od 1,5 odsto. U ročnoj strukturi depozita najveće učešće su ostvarili oročeni depoziti (63,3 odsto), pri čemu su depoziti ročnosti od tri mjeseca do jedne godine iznosili 32,8 odsto, a depoziti do tri mjeseca 18,4 odsto. Sektorski posmatrano u ukupnim depozitima i dalje dominiraju depoziti fizičkih lica sa 48,8 odsto.

Štednja stanovništva je od juna prošle godine u konstantnom blagom porastu (izuzev januara 2010. godine) što je, kako je ocijenjeno, znak vraćanja povjerenja u bankarski sistem. Pri tome su depoziti privrede i ostalih sektora u blagom padu, što reflektuje probleme realne ekonomije.

- Ukupni depoziti stanovništva su iznosi 853,9 miliona eura. krajem aprila. U odnosu na prethodni mjesec depoziti stanovništva su zabilježili rast od 0,5 odsto a u odnosu na april prethodne godine 12 odsto. U ročnoj strukturi depozita stanovništva dominatno učešće imaju oročeni depoziti od 67,4 odsto, dok se na depozite po viđenju odnosi 32,6 odsto. Na ukupne kratkoročne depozite odnosilo se 87,6 ukupnih depozita stanovništva – navodi se u analizi.